اختلال شخصیت وابسته (DPD) یک اختلال سلامت روان است که با تکیه شدید به افراد دیگر برای عملکرد ذهنی و فیزیکی در زندگی روزمره مشخص
می شود.
DPD اغلب بر افرادی که سابقه ضربه در دوران کودکی، غفلت، یا تربیت توهین‌آمیز و بیش از حد محافظت‌کننده دارند، تأثیر می‌گذارد. بنابراین، بیشتر از طریق روان درمانی یا مشاوره درمان می شود. آنچه در ادامه می‌آید به شما اطلاعات دقیق‌تری درباره علائم، علل، تشخیص و درمان DPD می‌دهد.
اختلال شخصیت وابسته چیست؟
اختلال شخصیت وابسته یک اختلال مبتنی بر ترس است که باعث می‌شود افراد نتوانند از خود مراقبت کنند که اغلب توسط دیگران به عنوان «شخصیت چسبنده و وابسته» توصیف می‌شود.
اختلال شخصیت طرز فکر یا رفتار فرد را تغییر می دهد. شخص مبتلا به DPD برای فکر کردن یا رفتار مستقل و با اعتماد به نفس بدون حمایت دیگران تلاش می کند. آنها اغلب دچار کمبود شدید اعتماد به نفس، احساس تسلیم شدن، درماندگی، نیاز به اطمینان خاطر و ناتوانی در تصمیم گیری ساده می شوند.
علائم اختلال شخصیت وابسته
DPD را می توان با طیف گسترده ای از علائم مشخص کرد، از جمله:
- مشکل یا ناتوانی کامل در تصمیم گیری حتی تصمیم های کوچک
- تقلا برای مقابله با انتقاد
- ترس از رها شدن و طرد شدن
- مشکل در تنهایی و اغلب در این شرایط، افکار مضطرب را تجربه خواهند کرد.
- نیاز به اطمینان مداوم و عدم استقلال
- رفتار منفعلانه، مانند اجتناب از ابراز عقاید، برخورد با تعارض یا دفاع از خود
- فرار از مسئولیت
- ناتوانی در مقابله با شکست یا روابط
- عدم اعتماد به نفس و حساسیت بیش از حد به انتقاد
- نیازهای دیگران را بالاتر از خود قرار می دهند و به دیگران اجازه می دهند با آنها بدرفتاری کنند.
- احساس اضطراب، درماندگی، تسلیم شدن و بدبینی
علل اختلال شخصیت وابسته
کارشناسان بهداشت هنوز در مورد علل اصلی DPD مطمئن نیستند، اما چندین عامل خطر برای افزایش احتمال یا ایجاد این اختلال شناخته شده است. این شامل:
- آسیب های دوران کودکی یا تربیت نادرست
- مورد بی توجهی واقع شدن
- روابط توهین آمیز
- والدین بیش از حد محافظ یا مستبد
- سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی یا انواع دیگر اختلالات شخصیتی
تشخیص اختلال شخصیت وابسته
برای ارزیابی اینکه آیا فردی دچار اختلال شخصیت وابسته است، یک متخصص مراقبت های بهداشتی به احتمال زیاد ارزیابی های زیر را انجام می دهد:
معاینه فیزیکی - برای تعیین اینکه آیا شما شرایط یا بیماری جسمی دیگری دارید که می تواند باعث علائم شود یا خیر. این معاینه ممکن است شامل بررسی منظم علائم حیاتی و آزمایش خون برای نشان دادن هرگونه عدم تعادل هورمونی باشد.
ارزیابی روانپزشکی - یک روانپزشک یا روانشناس مصاحبه ای انجام می دهد و از شما در مورد سابقه سلامت روان، سوء مصرف مواد و هر گونه نگرانی دیگر سوال می پرسد. برای تشخیص DPD، آنها به دنبال پنج مورد از معیارهای تشخیصی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) زیر هستند:
- ترس فراگیر و غیر واقعی از رها شدن
- احساس اضطراب یا درماندگی در هنگام تنهایی
- ناتوانی در مدیریت مسئولیت های زندگی بدون حمایت دیگران
- مشکلات در اظهار نظر به دلیل ترس از دست دادن حمایت یا تایید
- انگیزه قوی برای دریافت حمایت از دیگران، حتی انتخاب انجام کارهای لذت بخش برای دریافت آن
- مشکل در تصمیم گیری های روزمره بدون نظر یا اطمینان از جانب دیگران
- مشکل در شروع یا تکمیل پروژه ها به دلیل عدم اعتماد به نفس یا توانایی تصمیم گیری
- اصرار به جستجوی یک رابطه جدید برای ارائه حمایت و تایید زمانی که یک رابطه نزدیک پایان یافت
پیشگیری از اختلال شخصیت وابسته
مانند هر اختلال شخصیتی، ممکن است پیشگیری از DPD امکان پذیر نباشد، اما موارد خاصی می تواند به کاهش احتمال ابتلا به آن کمک کند.
حمایت از کسی برای یادگیری روش‌های عملی و منطقی برای مقابله با موقعیت‌های دشوار می‌تواند روشی مفید برای مقابله با علل DPD باشد. تحقیقات همچنین نشان داده است که حفظ روابط سالم دوران کودکی با یک دوست، معلم یا خویشاوند می تواند به پیشگیری از ابتلا به این اختلال کمک کند.
درمان اختلال شخصیت وابسته
روان درمانی رایج ترین درمان برای DPD است و بر کاهش علائم به جای درمان اختلال تمرکز دارد. اهداف اصلی روان درمانی عبارتند از:
به فرد کمک کنید تا مستقل تر شود و اعتماد به نفس و توانایی تصمیم گیری خود را افزایش دهد.
از آنها در یادگیری راه های ایجاد و حفظ روابط سالم حمایت کنید.
اشکال خاصی از روان درمانی، مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، می تواند برای کمک به افراد در ایجاد روش جدید و مثبت تری برای تفکر درباره خود استفاده شود. آموزش جرات ورزی همچنین می تواند یک استراتژی ارزشمند برای کمک به فرد در ایجاد اعتماد به نفس باشد.
درمان کوتاه‌مدت اغلب ترجیح داده می‌شود، اما مانند هر طرح درمانی، مشاهده نتایج مثبت ممکن است زمان ببرد. با این حال، رابطه بین بیمار و درمانگر باید به دقت مدیریت شود تا از ایجاد همان نوع وابستگی جلوگیری شود.
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی همچنین ممکن است از دارو برای درمان افرادی استفاده کنند که شرایط سلامت روان مرتبط با DPD مانند اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند. با این حال، دارو به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می شود، زیرا مشکل اصلی DPD را هدف قرار نمی دهد. علاوه بر این، مانند بسیاری از داروهای تجویزی، خطر وابستگی بیماران مبتلا به DPD به داروهای خود نیز وجود دارد که منجر به سوء استفاده و اعتیاد می شود.
عدم درمان صحیح اختلال شخصیت وابسته می تواند منجر به عوارض و سایر اختلالات جدی شود. مثلا:
- اختلالات مصرف الکل یا مواد
- خودآزاری
- افسردگی شدید
- رفتار خودکشی
- آزار عاطفی، جنسی یا فیزیکی
چشم انداز افراد مبتلا به DPD چیست؟
در صورت عدم درمان، اختلال شخصیت وابسته می تواند منجر به افزایش علائم و سایر اختلالات جدی شود. با این حال، با درمان مناسب یا درمان های دیگر، مبتلایان به DPD می توانند یاد بگیرند که اعتماد به نفس خود را توسعه دهند و یک زندگی شاد و مستقل با روابط سالم داشته باشند.
اختلال شخصیت وابسته در مقابل اختلال شخصیت مرزی - تفاوت چیست؟
هر دو اختلال شخصیت می توانند باعث ایجاد روابط آشفته و رفتارهای ناسالم شوند. با این حال، تفاوت اصلی این است که اختلال شخصیت مرزی با احساس خشم و پرخاشگری در مواجهه با ترس از رها شدن مشخص می شود، در حالی که افراد مبتلا به DPD با تسلیم و درماندگی به این ترس ها پاسخ می دهند.
مترجم: فرزانه نعمتی