افراد مبتلا به اختلال هذیانی باورهای غیرمنطقی به نام هذیان را تجربه می کنند که معمولاً با دارو و رواندرمانی درمان می شوند. سن معمول شروع حدود

40 سالگی است، اما متخصصان می توانند در هر زمانی در بزرگسالی نظام هذیانی را تشخیص دهند.

اختلال هذیانی چیست؟

اختلال هذیان یک وضعیت سلامت روان است که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) ذکر شده است. افراد مبتلا به اختلال هذیانی حداقل یک هذیان را تجربه می کنند که حداقل یک ماه طول می کشد. افرادی که با این بیماری روانی زندگی می کنند ممکن است علائم روان پریشی داشته باشند که شبیه اسکیزوفرنی به نظر می رسد، اما معیارهای تشخیصی کامل اسکیزوفرنی را ندارند. وقتی افراد مبتلا به اختلال هذیانی دچار توهم می شوند، باید با محتوای هذیان مرتبط باشند.

انواع اختلال هذیانی

انواع مختلف اختلالات هذیانی می تواند بر اساس محتوای هذیان های فرد متفاوت باشند:

1. ارتومانیک: افراد مبتلا به این توهم معتقدند که شخص دیگری عاشق آنهاست. به طور معمول، آنها فکر می کنند که یک فرد مشهور یا دارای موقعیت بالا عاشق آنها شده است.
2. خود بزرگ بینی: هذیان های خود بزرگ بینی این باور را دنبال می کنند که یک فرد استعداد، قدرت یا دانش باور نکردنی دارد یا با افراد با نفوذی مانند افراد مشهور یا خدایان مرتبط است.
3. حسادت: فردی که دچار هذیان حسادت می شود، معتقد است که طرف مقابل او خیانت می کند.
4. آزار و اذیت: هذیان های آزار و اذیت باعث می شود فرد باور کند که شخصی علیه آنها توطئه می کند، به آنها حمله می کند یا به نحوی آنها را از دستیابی به اهداف خود باز می دارد.
5. جسمانی: هذیان جسمی مربوط به احساسات بدنی است. افراد مبتلا به هذیان جسمانی ممکن است احساس کنند که عملکردها یا احساسات بدن آنها غیر طبیعی است.
6. مختلط: زمانی که فردی دچار هذیان های مختلط باشد، حداقل دو نوع هذیان را تجربه می کند. به عنوان مثال، آنها ممکن است هر دو هذیان جسمی و خود بزرگ بینی را داشته باشند.

علائم اختلال هذیان

افراد مبتلا به اختلال هذیانی یک یا چند باور غیرمنطقی دارند که هذیان نامیده می شود. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به اختلالات هذیانی عملکرد خوبی دارند و رفتار آنها عجیب به نظر نمی رسد .

برخی از علائم خاص اختلال هذیانی به شرح زیر است :

• داشتن یک باور نادرست که باقی می ماند، حتی زمانی که به شخص شواهدی ارائه شود که این باور درست نیست.
• ثابت ماندن بر باوری که بیشتر مردم می دانند نادرست است.
• حفظ حداقل یک فکر هذیانی برای یک ماه یا بیشتر
• انزوای اجتماعی ناشی از تفکر هذیانی

تشخیص اختلال هذیانی

یک ارائه دهنده سلامت روان، مانند یک روانپزشک، می تواند اختلال هذیان را تشخیص دهد. برای تشخیص این وضعیت، یک متخصص سلامت روان به دنبال معیارهای زیر است که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM 5) آمده است:

• وجود حداقل یک فکر هذیانی که حداقل یک ماه طول بکشد.
• هیچ مدرکی دال بر علت فیزیولوژیکی، پزشکی یا مرتبط با مواد برای هذیان ها وجود نداشته باشد.
• هیچ مدرکی وجود نداشته باشد که نشان دهد اختلال سلامت روان دیگری تفکر هذیانی را توضیح می دهد.
• هذیان هایی که غیرعجیب هستند، به این معنی که در عین اینکه نادرست هستند، موقعیت هایی هستند که می توانند در زندگی واقعی اتفاق بیفتند.

علاوه بر انجام یک ارزیابی روانپزشکی برای تشخیص اختلال هذیانی، یک متخصص ممکن است آزمایش‌های اضافی مانند آزمایش ادرار را برای رد هذیان‌های ناشی از مواد انجام دهد. متخصصان پزشکی همچنین ممکن است با دوستان و اعضای خانواده در مورد جدول زمانی هذیان ها و سایر علائمی که فرد برای رد تشخیص های روانپزشکی جایگزین دارد، مشورت کنند. علاوه بر این، از آنجایی که سایر شرایط سلامت روان ممکن است شبیه به اختلالات هذیانی به نظر برسند، یک متخصص سلامت روان اغلب باید معیارهای سایر شرایط سلامت روان مانند اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو را ارزیابی کند تا تشخیص های جایگزین را رد کند .

شرایط مرتبط به اختلال هذیانی

هنگامی که یک پزشک اختلال هذیانی را تشخیص می‌دهد، شرایط روانپزشکی مرتبط را رد می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تشخیص دقیق داده است. برخی از شرایط دیگر که ممکن است شبیه به اختلال هذیانی به نظر برسند به شرح زیر است:

1. اسکیزوفرنی: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی حداقل دو علامت را تجربه می کنند: هذیان، توهم، گفتار آشفته، رفتار کاتاتونیک یا علائم منفی (فقدان انگیزه، عاطفه خنثی). آنها همچنین در روابط بین فردی، محل کار یا مراقبت از خود مشکل دارند. تفاوت بین اسکیزوفرنی و اختلال هذیانی در این است که فرد مبتلا به اختلال هذیانی تمام معیارهای اسکیزوفرنی را ندارد. آنها ممکن است توهمات مربوط به هذیان های خود را تجربه کنند، اما علائم اضافی اسکیزوفرنی، مانند عاطفه خنثی را ندارند.
2. اختلال وسواس اجباری (OCD):OCD ممکن است شبیه اختلال هذیانی به نظر برسد، زیرا افرادی که با این بیماری زندگی می کنند، افکار مکرر و ناخواسته ای را تجربه می کنند که باعث ناراحتی قابل توجه آنها می شود. آنها سعی می کنند این افکار ناخواسته را از طریق رفتارهای اجباری مانند شستن دست ها سرکوب کنند. افکار وسواسی ممکن است شبیه به هذیان ظاهر شوند .
3. اختلال دوقطبی: گاهی اوقات، افراد در طول دوره‌های خلقی که با اختلال دوقطبی رخ می‌دهد دچار هذیان می‌شوند. برای تشخیص اختلال هذیانی، هذیان باید بیشتر از علائم خلقی طول بکشد .
4. اختلال افسردگی اساسی: علائم خلقی که با افسردگی اساسی رخ می دهد نیز می تواند منجر به هذیان شود. به عنوان مثال، فردی که افسرده است ممکن است احساس گناه هذیانی داشته باشد یا احساس کند که بی ارزش است، بدون هیچ مدرکی برای حمایت از این باورها .

علل اختلال هذیان

یک علت واحد برای اختلال هذیانی وجود ندارد و متخصصان در مورد علل اصلی این بیماری اختلاف نظر دارند زیرا تحقیقات بسیار کمی انجام شده است. با این حال، برخی از عوامل خطر زیر ممکن است بر اساس آنچه در مورد این بیماری شناخته شده است، در ایجاد اختلال هذیانی نقش داشته باشند:

عوامل بیولوژیکی: شرایط پزشکی و مشکلات عصبی می تواند در ایجاد هذیان در برخی افراد نقش داشته باشد .

استفاده از مواد: استفاده نادرست از مواد مخدر و الکل، به ویژه در مردان، مقدم بر اختلال هذیانی است .

سایر اختلالات سلامت روان: در مردان، اختلالات شخصیت پارانوئید مانند اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوتایپیال قبل از شروع اختلال هذیانی پیشرفت می کنند .

ژنتیک: کارشناسان معتقدند ژنتیک ممکن است در خطر ابتلا به اختلال هذیانی نقش داشته باشد، زیرا مطالعات نشان داده‌اند که سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی خطر ابتلا به اختلال هذیانی را افزایش می‌دهد. تغییرات ژنتیکی مرتبط با اسکیزوفرنی نیز ممکن است با هذیان مرتبط باشد .

پیشگیری از اختلال هذیان

هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از اختلال هذیان وجود ندارد. گاهی اوقات، یک فرد ممکن است یک عامل خطر ژنتیکی داشته باشد که او را مستعد ابتلا به این بیماری کند. بهترین راه برای جلوگیری از آسیب شدید ناشی از اختلال هذیانی این است که به محض ظاهر شدن علائم، مداخله اولیه را انجام دهید. سپس، با تشخیص و درمان حرفه ای، افراد می توانند یاد بگیرند که علائم اختلال هذیانی را مدیریت کنند.

مترجم: فرزانه نعمتی